Czy dieta bezglutenowa u osoby zdrowej może być szkodliwa?

Dieta bezglutenowa ostatnimi czasy zyskała sobie dużą popularność. Może to mieć związek z częstszym wykrywaniem nietolerancji na gluten, jak również z koncepcją, iż dieta bezglutenowa jest korzystna dla zdrowia także w przypadku niektórych schorzeń, jak autyzm, reumatyzm czy choroba Hashimoto. Czy jest ona wobec tego odpowiednia także dla osób zdrowych?

Czym jest gluten i skąd się wzięła jego „zła sława”?

Gluten jest rodzajem białka występującego naturalnie w zbożach takich, jak: pszenica oraz jej odmiany, a także orkisz, jęczmień i żyto. To właśnie dzięki niemu chleb czy ciasto na naleśniki z mąki pszennej lub żytniej „klei się”, a więc przyjmuje odpowiednią, plastyczną konsystencję, dzięki której uzyskujemy puszyste i smaczne wypieki. Jest on z tego względu bardzo ceniony w przemyśle spożywczym i branży kulinarnej. Gluten często dodawany jest do wyrobów mięsnych oraz innych gotowych produktów, jak majonezy, kaszki zbożowe czy zupy instant. Ten generalnie pożyteczny składnik od jakiegoś czasu okryty jest złą sławą, a dieta polegająca na jego eliminacji propagowana jest jak ogólnie zdrowa dla każdego. Czy słusznie?

Kiedy warto stosować dietę bezglutenową?

Dietę bezglutenową powinno się bezwzględnie zastosować w przypadku celiakii, czyli choroby trzewnej, w wyniku której na skutek spożycia glutenu dochodzi do uszkodzenia kosmków jelitowych. Drugą grupę osób, która powinna ograniczyć lub wyeliminować gluten ze swojej diety, stanowią osoby z alergią na gluten, a trzecią – osoby z jego nietolerancją. Niektórzy dietetycy zalecają także dietę bezglutenową w przypadku chorób autoimmunologicznych, takich jak choroba tarczycy Hashimoto, twierdząc, że gluten może w istotny sposób przyczyniać się do powstania tych chorób. Mówi się także o powiązaniach glutenu z występowaniem autyzmu u dzieci. W takim wypadku można rozważyć ograniczenie lub eliminację glutenu na jakiś czas.

W pozostałych przypadkach nie ma podstaw do rezygnowania z glutenu. Co więcej, dieta bezglutenowa czasami może wręcz zaszkodzić. Zboża zawierające gluten są bowiem w naszej strefie klimatycznej źródłem wielu cennych składników odżywczych, w tym witamin i minerałów. W Polsce producentem wysokiej jakości mąki jest na przykład firma Jakpol. Oprócz zagrożeń związanych z występowaniem niedoborów pokarmowych, dieta bezglutenowa oparta na zbożach takich, jak ryż, może prowadzić do gromadzenia się arszeniku w organizmie, gdyż zboże to gromadzi więcej tego metalu ciężkiego od innych zbóż.